Introduction

More than 70% of the sub-Saharan African population is directly involved in agriculture as the primary source of income and food security. Therefore, growth in agriculture production and productivity are critical for eradicating extreme poverty and hunger in the continent. However, sub-Saharan African agriculture productivity and the per capita value of agriculture output is the lowest in the world (FARA, 2006). Despite the low total agricultural productivity, post-harvest losses of the food being produced are significant (World Bank et al., 2011). Post-harvest and marketing system is a chain of interconnected activities from the time of harvest to the delivery of the food to the consumers. Agricultural commodities produced on the farm have to undergo several procedures like harvesting, drying, threshing,

winnowing, processing, bagging, storage, transportation, and exchange before reaching the final consumer. The primary role of an effective post-harvest system is to ensure that the harvested food reaches the consumer, while fulfilling customer satisfaction in terms of quality, volume and safety. Post-harvest losses in the developed countries are lower than in the developing countries because of more efficient farming systems, better transport infrastructure, better farm management, and effective storage and processing facilities that ensure a larger proportion of the harvested foods is delivered to the market in the most desired quality and safety. For the low income countries, pre-harvesting management, processing, storage infrastructure and market facilities are either not available or are inadequate (World Bank et al., 2011). Post-harvest loss in terms of value and consumer quality attributes can occur at any stage between harvest and consumption. The major physiological, physical and environmental causes of post-harvest losses are high crop perishability; mechanical damage; excessive exposure to high ambient temperature, relative humidity and rain; contamination by spoilage fungal and bacteria; invasion by birds, rodents, insects and other pests; and inappropriate handling, storage and processing techniques (World Bank et al., 2011). Losses may be aggravated by poor infrastructure, harvesting methods, post-harvest handling procedures, distribution, sales and marketing policies (World Bank et al., 2011). According to Tyler (1982), the economic importance of the factors leading to high post-harvest losses varies from commodity to commodity, season to season, and the enormous diversity of circumstances under which commodities are grown, harvested, stored, processed and marketed. In Eastern and Southern Africa alone, post-harvest losses are valued at US $1.6 billion per year, or about 13.5% of the US $11 billion total value of grain production (World Bank et al., 2011). Indeed, this calls for more reliable and verifiable data on post-harvest losses (Obeng-Ofori, 2011).

Post-harvest losses in Africa are often estimated to be between 20 and 40% (World Bank et al., 2011). Such losses are a combination of those which occur on the field, in storage, during processing and other marketing activities.  In West Africa, farmers store their crops in homes, on the field, in the open, jute or polypropylene bags, conical structures, raised platforms, clay structures and baskets (Motte et al., 1995, Addo et al., 2002; Ofosu et al., 1995; Hell et al., 2000). In East and Southern Africa, farmers store crops in small bags with cow dung ash, in wood and wire cribs, pits, metal bins, wooden open-air or roofed cribs, and in raised platforms and roofed iron drums enclosed with mud (Wambugu et al., 2009; Kankolongo et al., 2009). The larger grain borer Prostephanus truncatus (Horn), grain weevil Sitophilus granarius (L.) and the lesser grain borer Rhyzopertha dominica (F.) are some of the predominant food grain storage pests in Africa (Bourne, 1977; Dick, 1988; Holst et al., 2000; Hodges, 2012). Unfortunately, farmers and crop handlers, especially women, do not have adequate information on proper crop harvesting and handling methods, resulting in significant damage by insect pests during storage and marketing (Rugumamu, 2009; Kereth et al., 2013). In addition to storage losses, losses during crop processing could be significant. Calverley (1996) showed that losses during harvesting/drying ranged from 6 to 10% for maize in some African countries: about 7% for rice in Madagascar, 4.3% in China and 4% in many Asian countries. Harvesting, drying and threshing losses reported for sorghum and millet were 11.3% and 12.2% respectively, while losses of 3.5% and 4.5% were recorded in

Zambia and Zimbabwe respectively, for maize dried on raised platforms (Calverley, 1996). Threshing and shelling losses in smallholder manual methods for Zimbabwe was estimated at 1e 2.5%, while it was 3.5%, where mechanized shelling was done (Hodges, 2012). Losses for rice during threshing were 6.5% and 6% in Madagascar and Ethiopia respectively, and were 2.5% and 5% respectively during winnowing in the same countries (Hodges, 2012).

مقدمه

بیش از 70 درصد از جمعیت منطقه ی جنوب صحرای آفریقا به طور مستقیم درگیر بخش کشاورزی بوده و منبع اولیه ی درآمد و امنیت غذایی آن ها کشاورزی می باشد. بنابراین، رشد در تولید و بهره وری محصولات کشاورزی برای ریشه کن کردن فقر و گرسنگی شدید در در این قاره حیاتی می باشد. با این حال، بهره وری کشاورزی جنوی صحرای آفریقا و ارزش درامد سرانه ی خروجی کشاورزی در جهان پایین ترین مقدار می باشد. با وجود بهره وری پایین در کشاورزی، تلفات پس از برداشت مواد غذایی در حال تولید قابل توجه می باشد (بانک جهانی، 2011).

سیستم های پس از برداشت و بازاریابی یک زنجیره از فعالیت های به هم پیوسته از زمان برداشت مواد غذایی در سطح مزرعه تا ارسال آن ها به دست مصرف کنندگان می باشد. محصولات کشاورزی تولید شده در مزرعه تحت روش های مختلف مانند برداشت، خشک کردن، خرمن کوبی، بوجاری، فراوری، کیسه کردن، انبارداری، حمل و نقل و تبادل، قبل از رسیدن به دست مصرف کننده ی نهایی قرار می گیرد. نقش اصلی یک سیستم پس از برداشت موثر، اطمینان از این موضوع است که مواد غذایی برداشت شده به دست مصرف کننده می رسد، در حالی که رضایت مصرف کنندگان از نظر کیفیت، حجم و امنیت انجام گردد. تلفات پس از برداشت محصولات کشاورزی در کشورهای توسعه یافته پایین تر از کشورهای در حال توسعه می باشد، زیرا آن ها دارای سیستم های کشاورزی کارامدتر، زیرساخت های حمل و نقل بهترريال مدیریت کشاورزی بهتر و امکانات ذخیره سازی و فراوری موثر می باشند، که اطمینان حاصل می شود که بخش بیشتری از محصولات غذایی برداشت شده ارسال شده به بازار دارای مطلوب ترین امنیت و کیفیت می باشند. برای کشورهای با درامد پایین، مدیریت قبل از برداشت، فراوری، زیرساخت های انبارداری و تسهیلات بازاریابی در دسترس نبوده و یا اینکه این امکانات کافی نمی باشد.

تلفات پس از برداشت از نظر ارزش و کیفیت مصرف کننده می تواند به هر مرحله بین برداشت و مصرف نسبت داده شود. دلایل زیست محیطی، فیزیولوژی و فیزیکی عمده ی تلفات پس از برداشت، نابود شدن بالای محصولات، آسیب مکانیکی، مواجه بیش از حد با دمای بالای محیط، رطوبت نسبی و بارندگی بالا، آلودگی توسط قارچ ها و باکتری های فاسد شدنی، حمله ی پرندگان، جوندگان، حشرات و آفات دیگر، و جابجایی، ذخیره سازی و تکنیک های فراوری نامناسب می باشد. تلفات ممکن است توسط زیرساخت ها، روش های برداشت، روش های جابجایی پس از برداشت، توزیع، سیاست های فروش و بازاریابی ضعیف، تشدید گردد. مطابق با تیلر (1982)، اهمیت اقتصادی این عوامل منجر به تلفات پس از برداشت متنوع از جامعه ای به جامعه ی دیگر، از فصلی به فصل دیگر شده و تنوع چشمگیری از نظر شرایطی که محصولات در آن رشد، برداشت، ذخیره، فراوری و بازاریابی می گردند، وجود دارد. در شرق و جنوب آفریقا به تنهایی، تلفات پس از برداشت تا مقدار 6/1 میلیارد دلار در سال، یا حدود 5/13 درصد از 11 میلیارد دلار کل حجم تولید دانه در سال می رسد. در واقع، این خواهان داده های معتبرتر و قابل اطمینان تر بر روی تلفات پس از برداشت می باشد.

تلفات پس از برداشت در آفریقا اغلب بین 20 و 40 درصد براورد شد. چنین تلفاتی ترکیبی از آن هایی است که در سطح مزرعه، در طول انبارداری، در طول فراوری و دیگر فعالیت های بازاریابی اتفاق می افتد.

در غرب آفریقا، کشاورزان محصولات خود را در خانه ها، در مزرعه، در فضای باز، در داخل کیسه های پلی پروپیلن، سازه های مخروطی، سازه های رسی و سبدها به ذخیره می کنند. در شرق و جنوب آفریقا، کشاورزان محصولات خود را در کیسه های کوچک با خاکستر کود گاو، بر روی تخته های چوبی یا سیمی، گودال ها، سطل های فلزی، هوای باز یا تخته های سرپوشیده و ظروف آهنی سقف دار محصور شده با گل به ذخیره می کنند. دانه های بزرگتر را سوسک دانه خوار و سرخورطومی برگ خوار سوراخ کرده، و دانه های کوچک تر را سوسک کشیش سوراخ کرده که برخی از آفات غالی در طول انبارداری غلات در آفریقا می باشند. متاسفانه، کشاورزان و کنترل کننده های محصولات، به ویژه زنان، اطلاعات کافی در مورد روش های برداشت و جابجایی مناسب محصولات کشاورزی را ندارند، که منجر به خسارت قابل توجه توسط آفات حشره ای در طول انبارداری و بازاریابی می گردد. علاوه بر تلفات انبارداری، تلفات در طول فراوری محصولات کشاورزی نیز می تواند قابل توجه باشد. کالورلی (1996) نشان داد که تلفات در طول برداشت و خشک کرده حدود 6 تا 10 درصد برای ذرت در برخی کشورهای آفریقایی، حدود 7 درصد برای برنج در ماداگاسکار، 3/4 درصد در چین و 4 درصد در بسیاری از کشورهای آسیایی می باشد. تلفات برداشت محصول، خشک کردن و خرمن کوبی گزارش شده برای سورگوم و ارزن به ترتیب 3/11 و 2/12 درصد می باشد، در حالی که 5/3 و 5/4 درصد تلفات به ترتیب در زامبیا و زیمباوه برای ذرت خشک کرده در سیستم عامل های مطرح شده ثبت شد. تلفات گوست کندن و خرمن کوبی در روش های دستی برای زیمباوه تا 5/2 درصد گزارش شد، در حالی که 5/3 درصد تلفات در پوست کندن مکانیکی گزارش شد. تلفات برای برنج در طول خرمن کوبی 5/6 و 6 درصد به ترتیب در ماداگاسکار و اتیوپی بود، و 5/2 و 5 درصد به ترتیب در طول بوجاری در همان کشورها گزارش شد.