تجزیه و تحلیل دینامیکی ریسک مرتبط با COVID-19 با استفاده از شبیه سازی دیمتل  فازی

چکیده

از زمان انتشار سریع و گسترده ویروس ناشناخته COVID-19 موسوم به کرونا ویروس در جهان بیش از یک سال می گذرد. از این رو شناسایی و اولویت بندی از ریسک های بیماری COVID-19 بهترین راه برای جلوگیری و کاهش سرعت انتقال این بیماری همه گیر است. از این رو پیدا کردن راه های ارتباط موثر با برای مقابله با ریسک های شناسایی شده دارای اولویت اقدامی مهم برای کنترل بیماری همه گیر است. دراین مقاله چهار عامل مختلف و مهم در ارزیابی ریسک نظیر بهداشت، رفتار، مواجهه و سیاست اجتماعی مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار گرفته است. هر یک از این چهار عامل دارای فاکتورهای فرعی است که به ارزیابی و اولویت بندی کامل فاکتورهای ریسک به روش جامع تری کمک می کند و همچنین آن را به روشی ساده رتبه بندی میکند. با توجه به نتایج ارزیابی ریسک با روش ضریب همبستگی پیرسون می توان دریافت که  گروه های سنی و افراد دارای سابقه بیماری قبلی در معرض ریسک بالاتری در مقایسه با سایر عوامل هستند و همچنین نتایج اولویت بندی با روش دیمتل  فازی نشان میدهد که زیر معیارشغل از اولویت بالاتری در مقایسه با سایر زیرمعیارها برخوردار است و بایستی به آن توجه ویژه ای کرد به طوری که به  دلیل شیوع کرونا در ماههای اخیر صاحبان بسیاری از مشاغل و صنوف عمدتا خدماتی شدیدا آسیب دیده و با توقف فعالیت روبه رو شدند و تحت تاثیر کرونا تعطیل یا راکد شدند. همچنین با توجه به نتایج سیستم دینامیک ارائه شده دو عامل اثربخشی قرنطینه و فاصله اجتماعی دو عاملی مهم در ارتباط با شغل هستند که برای مقابله با سرایت بیماری مد نظر گرفته شده است. که هر یک از آنها در جایگاه خود به شغل افراد یا سطح اقتصادی آنها وابسته است. به بیان دیگر اعمال سیاست قرنطینه برای برخی از مشاغل امکان پذیر نبوده و شامل اثرات بد اقتصادی می گردد.در پایان نیز پیشنهاداتی برای انجام کارهای آتی ارائه شده است.

واژگان کلیدی: بیماری COVID-19، ریسک، روش DEMATEL Fuzzy، سیستم دینامیک، اولویت بندی.

Dynamic Analysis of COVID-19 related Risk Using Fazzy Dematel-Simulation

The first author, the second author

Abstract

It has been more than a year since the rapid and widespread spread of the unknown COVID-19 virus called corona virus in world. Therefore, identifying and prioritizing the risks of COVID-19 is the best way to prevent and reduce the rate of transmission of this epidemic. Therefore, finding effective ways to deal with identified risks is an important priority in controlling the epidemic. In this article, four different and important factors in risk assessment such as health, behavior, exposure and social policy have been studied and analyzed. Each of these four factors has sub-factors that help to fully evaluate and prioritize risk factors in a more comprehensive way and also rank it in a simple way. According to the results of risk assessment with Pearson method, it can be found that age groups and people with a history of previous disease are at higher risk compared to other factors and also the results of prioritization by DEMATEL Fuzzy method show that sub-criteria of higher priority in Compared to other sub-criteria, it should be paid special attention to, so that due to the prevalence of COVID-19 in recent months, the owners of many businesses and services, mainly services, were severely damaged and stopped operating and were closed or stagnant due to COVID-19. Also, according to the results of the presented dynamic system, the two factors of quarantine effectiveness and social distance are two important factors related to the job that has been considered to combat the spread of the disease. Each of them in its place depends on the job of individuals or their economic level. In other words, the implementation of quarantine policy is not possible for some jobs and includes bad economic effects. Finally, suggestions for future work are provided.

Keywords: COVID-19 disease, risk, DEMATEL Fuzzy method, dynamic system, prioritization.